Trong kỷ nguyên ô tô thông minh, phần mềm không chỉ là công cụ hỗ trợ – nó là trái tim vận hành của xe. Từ hệ thống phanh tự động, camera lùi, đến các tính năng tự lái,… hầu như mọi thứ đều được tích hợp phần mềm. Nhưng phần mềm không hoàn hảo hoặc nếu không nói là không an toàn nếu không được kiểm thử kỹ lưỡng. Đó là lý do vì sao Automotive Software Testing trở thành một công việc cực kỳ quan trọng và đầy tiềm năng trong ngành công nghiệp ô tô hiện đại.

Automotive software testing là gì?

Automotive Software Testing là quá trình kiểm thử phần mềm được sử dụng trong các hệ thống ô tô nhằm đảm bảo rằng chúng hoạt động chính xác, an toàn và đáng tin cậy.

Vì sao cần Tesing? Hãy tưởng tượng một phần mềm được lập trình cho hệ thống phanh trong xe tự lái. Giả sử logic yêu cầu là: nếu tốc độ vượt quá 100 km/h thì hệ thống phanh sẽ được kích hoạt ở mức 20%. Nhưng nếu lập trình viên vô tình gõ nhầm thành: “nếu tốc độ > 100 km/h thì phanh được kích hoạt 100%” – điều gì sẽ xảy ra?

 Khi xe đang chạy trên cao tốc và đột ngột phanh gấp 100%, hậu quả có thể rất nghiêm trọng: xe mất kiểm soát, gây tai nạn, ảnh hưởng đến tính mạng người lái và hành khách. Đây chỉ là một ví dụ đơn giản, nhưng trong thực tế, các lỗi phần mềm có thể phức tạp hơn rất nhiều và tiềm ẩn rủi ro lớn hơn.   Đảm bảo an toàn cho người lái và hành khách.

Do đó việc kiểm thử phần mềm là bắt buộc trong ngành ô tô để:

• Đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người lái và hành khách
• Tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn của ngành như ISO 26262 (an toàn chức năng)
• Giảm thiểu lỗi phần mềm gây tai nạn hoặc hư hỏng thiết bị
• Đảm bảo trải nghiệm người dùng mượt mà, ổn định

Những loại Test trong Automotive software testing

Trong lĩnh vực này, có nhiều loại kiểm thử khác nhau, mỗi loại phục vụ một mục tiêu riêng:

Ngoài ra có thể có rất nhiều các loại kiểm thử khác, phục vụ cho các chức năng khác của ô tô, và tất ca điều đó đều làm cho chiếc ô tô đến khách hàng được đảm bảo an toàn và đáng tin cậy.

Thực tế ứng dụng trong ô tô

Phần mềm ô tô kiểm soát rất nhiều hệ thống quan trọng như:

• ADAS: là hệ thống hỗ trợ người lái như cảnh báo lệch làn, phanh khẩn cấp,…
• Infotainment: là hệ thống giải trí như: điều khiển âm thanh, định vị, kết nối điện thoại,…
• Powertrain: là hệ thống điều khiển động cơ, hộp số.
• Battery Management System: hệ thống quản lý pin trong xe điện.
• V2X Communication: hệ thống giao tiếp giữa các xe với nhau.

Có thể thấy, mỗi hệ thống đều có phần mềm, và các hệ thống đó đều đóng vai trò quan trọng trong một chiếc ô tô. Vì vậy việc kiểm thử phần mềm được ứng dụng vào hầu hết hệ thống trên ô tô, để đảm bảo hoạt động chính xác trong mọi tình huống.

Quy trình hiểm thử phần mềm ô tô

Đây là một quy trình cụ thể thường được áp dụng trong quá trình kiểm thử phần mềm của các dự án hiện nay:

Phân tích yêu cầu → Thiết kế test case → Thiết lập môi trường kiểm thử → Thực hiện kiểm thử → Ghi nhận và phân tích lỗi → Kiểm tra lại các chức năng cũ sau khi cập nhật (kiểm thử hồi quy) → Báo cáo và đánh giá kết quả.

Quy trình này có thể được điều chỉnh tùy theo đặc thù của từng dự án, nhưng nhìn chung đều bao gồm các bước cơ bản như trên. Mỗi tester có thể đảm nhận một hoặc nhiều bước trong quy trình, tùy vào khối lượng và độ phức tạp của module cần kiểm thử.

Kết quả kiểm thử cần được review chéo giữa các thành viên hoặc được khách hàng kiểm tra lại trước khi xác nhận là đạt yêu cầu (pass).

Cơ hội nghề nghiệp

Kiểm thử phần mềm có đa dạng các đầu mục công việc như: Automotive Software Tesing, Embedded Systems Tester, HIL Test Engineer, Functional Safety Engineer, Test Automation Engineer,…

Các công ty như: Bosch, FPT, Vinfast, Bản viên, Renesas đều tuyển dụng vị trí này. Mức lương tốt, môi trường quốc tế, và cơ hội làm việc với công nghệ đầy tiên tiến là những điểm đầy hấp dẫn.

Các kỹ năng cần thiết

Để có thể trở thành một Test Engineer cho Automotive Software, cần trang bị những kiến thức cần thiết về mặt kỹ thuật như: Embedded System, C/C++, Python; Giao thức CAN, LIN, Ethernet; Công cụ Vector CANoe, dSPACE, Matlab/ Simulink; hoặc là một số chứng chỉ hữu ích như ISTQB, ISO 26262, Automotive SPICE.

Trong kỷ nguyên của xe hơi thông minh và kết nối, chất lượng phần mềm không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là yếu tố sống còn. Việc kiểm thử phần mềm ô tô (Automotive Software Testing) đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo độ tin cậy, an toàn và hiệu năng của các hệ thống điều khiển, Infotainment, ADAS và nhiều thành phần khác trong xe.

Cranes FPT là đơn vị tiên phong tại Việt Nam trong đào tạo kỹ sư kiểm thử phần mềm ô tô – một lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ cùng với sự bùng nổ của ngành công nghiệp ô tô thông minh.Chương trình học được thiết kế bài bản theo chuẩn quốc tế, giúp sinh viên nắm vững toàn bộ quy trình kiểm thử phần mềm trong môi trường Automotive – từ việc phân tích yêu cầu, thực hiện kiểm thử, đến báo cáo lỗi.

Không chỉ học lý thuyết, sinh viên còn được thực hành với các công cụ kiểm thử phổ biến như JUnit, và trực tiếp kiểm thử trên các hệ thống thực tế, mô phỏng và mô hình HIL (Hardware-in-the-Loop) – một công nghệ tiên tiến trong ngành.

Với nền tảng kiến thức vững chắc và kỹ năng thực hành chuyên sâu, sinh viên Cranes FPT sẵn sàng bước vào thị trường việc làm với năng lực đáp ứng chuẩn doanh nghiệp.

Giảng viên Hồ Tuấn Phát